Rok 1945. Przez Dolny Śląsk przetoczyła się II Wojna Światowa. Teraz nastąpi niemal całkowita wymiana ludności. Tylko nieliczni dotychczasowi mieszkańcy tu pozostaną.
Przesiedlenia – Niemcy wyjadą, Polacy przyjadą. Ziemie Odzyskane. Tyle wiemy z lekcji historii. Szczegóły zostały przez minione dziesięciolecia wymiecione ze zbiorowej świadomości. Nie pamiętamy jak to się odbyło, ile czasu trwało. Nie wiemy jak dotknęło to pojedynczych osób – ile krzywd i ile radości doznali pojedynczy ludzie
Jak długo trwał proces wymiany ludności, jak długo Polacy i Niemcy mieszkali wspólnie, często pod jednym dachem? Jak układały się w tym czasie ich wzajemna relacje? Jak przebiegała podróż Niemców do przyszłych miejsc zamieszkania? I wreszcie – kiedy Niemcy opuścili swoje dotychczasowe siedziby?
W poszukiwaniu materiału do spektaklu rozmawialiśmy z wieloma osobami, których przodkowie byli Niemcami i postanowili zostać w Polsce. Sytuacja polityczna lat czterdziestych i pięćdziesiątych zmusiła tych ludzi do wtopienia się w żywioł napływowy, polski.
Nie zajmowaliśmy się tu sprawą słuszności czy niesłuszności wysiedleń. To zostało omówione gdzie indziej – w wielu książkach, artykułach prasowych, dyskusjach. Próbowaliśmy spojrzeć na ten czas oczami cywilnych Niemców, którzy wówczas całkowicie poddali się wyrokom historii i skupili na praktycznej stronie przesiedleń. Doznali przy tym skrajnych trudności, z wieloma wypadkami śmierci włącznie.
Praktyczna strona przesiedleń wpisuje się w bardziej uniwersalny współczesny dyskurs dotyczący migracji i związanej z nim tożsamości emigrantów i kolejnych pokoleń – co to znaczy „być u siebie”.
Aleksandra Kugacz jest aktorką teatru Studio Czyczkowy od 2002 roku.
Za monodramy na podstawie powieści Samuela Becketta Watt oraz Wyjścia – spektakl ispirowany prozą Herty Müller opowiadającą o życiu w Rumunii czasów reżimu Ceauşescu otrzymała wiele nagród na ogólnopolskich festiwalach teatralnych.
Od 2014 roku współpracuje ze Studiem Matejka (laboratorium ekspresji teatralnej prowadzące badania w zakresie technik performansu XXI wieku i technik tańca współczesnego. M. in. brała udział w tworzeniu spektaklu site-specific „Harmonia przeciwstawieństw. Polska”.
W 2015 roku wraz z Jubilo Ensemble zrealizowała projekt „Ukryte Miasta”, w ramach którego powstał spektakl teatralny „Czarna noc. Bialy dzień” oraz koncert pieśni tradycyjnych, kierowane do osób bezdomnych oraz osób osadzonych w zakładzie karnym nr 1 we Wrocławiu. Tu prowadzi warsztaty teatralne dla osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Spektakl powstał w ramach projektu Towarzystwa Kultury Czynnej NAD RZEKĄ CZASU dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
czas trwania spektaklu: 50 min
